อ่านข่าวล่าสุดเรื่อง IMF ดันหยวนเป็นสกุลเงินหลักเทียบเคียงดอลล่าร์สหรัฐ มีคนพูดกันมาเป็น 10 ปี เรื่องสหรัฐหนี้สูง และจะล้มละลาย ดอลล่าร์จะด้อยค่า ฯลฯ ผมให้ความเห็นแบบเป็นกลาง (ส่วนตัวผมก็เกลียดสหรัฐ แต่เอาข้อเท็จจริงมาพูดกัน)
ข้อเท็จจริงก็คือ หากเจ้าหนี้ยังยินดีให้กู้ ลูกหนี้ก็ไม่มีวันล้ม ไม่ว่าดอกเบี้ยจะสูงแค่ไหน ไม่ว่ามูลหนี้จะมากขนาดไหน ถ้าเจ้าหนี้ยังเชื่อเครดิตและยังให้ยืม ลูกหนี้ก็ยังอยู่ต่อได้ สหรัฐจะล้มหรือไม่ มันไม่สำคัญว่าหนี้มากเท่าไหร่หรอกครับ
“มันสำคัญว่า เจ้าหนี้จะหยุดให้สหรัฐกู้เมื่อไหร่ต่างหาก…”
ผมไม่ปฏิเสธว่าสหรัฐกำลังเดินหน้าไปสู่จุดจบ แต่มันไม่น่าจะเป็นในระยะเวลาอันใกล้นี้แน่ๆ เพราะอะไร ? เพราะเจ้าหนี้รายใหญ่ ยังไม่สามารถปล่อยให้สหรัฐล้มได้
เจ้าหนี้สหรัฐปี 2018
ถ้าไม่นับการถือพันธบัตรของภาคการเงินสหรัฐเอง ประกันสังคมหรือ FED ที่เป็นเจ้าหนี้ใหญ่สุดของสหรัฐ ก็เป็นเจ้าหนี้ในประเทศ ซึ่งอยู่ในการควบคุมของสหรัฐอยู่แล้ว ส่วนเจ้าหนี้ต่างประเทศล่ะ สองรายใหญ่คือจีนและญี่ปุ่น ถือพันธบัตรสหรัฐอยู่ 1 ล้านล้านเหรียญโดยประมาณ
จีน ณ ตอนนี้ยังคงต้องพึ่งพาสหรัฐ จนกว่าจีนจะผลักดันการเติบโตจากภายในได้ (ซึ่งผมคิดว่าไม่ต่ำกว่า 5-10 ปี)
บางคนคิดง่าย ๆ ว่า แค่จีนเทขายพันธบัตรสหรัฐทั้งหมด สหรัฐก็ล้มละลายแล้ว เอาจริงๆ ต้องคิดย้อนกลับไปด้วยนะครับ “ขายให้ใคร ?” คนซื้อจะยอมซื้อในราคาเท่าไหร่ และจีนจะขาดทุนหนักแค่ไหนจากเกมส์นี้ ส่วนญี่ปุ่น ตั้งแต่ Plaza Accord เป็นต้นมา ญี่ปุ่นก็เหมือนลูกน้องสหรัฐ สั่งซ้ายหัน ขวาหันได้ตามใจ แทบเป็นไปไม่ได้ที่ญี่ปุ่นจะแปรพักตร์
ผมย้อนกลับมาคำถามเดิม สหรัฐจะล้มหรือไม่ “ขึ้นกับว่าเจ้าหนี้จะหยุดให้สหรัฐกู้เมื่อไหร่”
ลองคิดนะครับ เงินก้อนใหญ่ขนาดนี้ ถ้าเจ้าหนี้ไม่ถือพันธบัตรสหรัฐ จะเอาเงินไปวางบนสินทรัพย์ไหนได้ ? ตราบใดที่โลกใบนี้ยังไม่มีที่วางเงินที่ขนาดใหญ่ระดับล้านล้านเหรียญได้ด้วยความเสี่ยงต่ำ ก็เป็นเรื่องยากมากที่เงินจะถูกย้ายจากตลาดพันธบัตรสหรัฐรุนแรงจนถึงระดับที่สหรัฐจะล้ม
ในทางกลับกัน สหรัฐเป็นประเทศเดียวในบรรดามหาอำนาจที่อัตราดอกเบี้ยสูง (แม้จะกดดอกเบี้ยลงมาแล้วในปีนี้) ในขณะที่ ยูโร อังกฤษ ญี่ปุ่น อัตราดอกเบี้ยยังต่ำเรี่ยติดดิน การปรับขึ้นดอกของสหรัฐในช่วงสองปีที่ผ่านมา แน่นอนว่ามันจะทำให้หนี้เพิ่ม และภาระสูงขึ้นแน่ ๆ แต่มันก็ช่วยจูงใจให้เจ้าหนี้ วิ่งหนีจากพันธบัตรประเทศอื่นมาที่สหรัฐเพิ่มขึ้น ความแข็งแกร่งที่สุดของสหรัฐก็คือ Trust ครับ ตราบใดที่คนยังเชื่อ สหรัฐก็ไม่พัง
“แต่เมื่อไหร่ก็ตามที่ Trust มันหาย เมื่อนั้นแหละ วิกฤติที่รุนแรงที่สุดในประวัติศาสตร์โลกจะตามมา”
แต่อย่างที่ผมบอกในตอนต้นแหละครับ ผมไม่คิดว่ามันจะเกิดเร็ว ๆ นี้หรอก อย่างน้อยวิกฤติสหรัฐก็ไม่น่าจะเกิดก่อน ญี่ปุ่น หรือยูโร
PS. สมมติเล่น ๆ อีกข้อนะครับ ถ้าสมมติพรุ่งนี้ญี่ปุ่น หรือยูโรจะล้มละลาย คิดว่าเจ้าหนี้ที่ถือพันธบัตรญี่ปุ่น กับยูโร จะโยกเงินไปไว้ที่ไหนได้บนโลกใบนี้ ถ้าไม่ใช่พันธบัตรสหรัฐ ?
PS. กลัวคนเข้าใจผิดขยายความอีกนิด ผมไม่ได้บอกว่าสหรัฐจะ Invincible นะครับ ทุกประเทศมหาอำนาจตลอดประวัติศาสตร์มนุษยชาติ เกิดและดับ เปลี่ยนมือมาตลอด จากโปรตุเกส → สเปน → ฮอลันดา → ฝรั่งเศส → อังกฤษ →สหรัฐ → ในจุดใดจุดหนึ่งในอนาคต ก็น่าจะเปลี่ยนไม้จากสหรัฐไปเป็นจีน วันนึงสหรัฐจะล้มครับ ผมมั่นใจ เพียงแค่ตอนนี้ยังไม่เห็นวีแววเท่านั้นเอง
PS. ใครอ่านบทความนี้แล้วสนใจขยายความประเด็นเรื่องหนี้สินสหรัฐเพิ่มเติม วันที่ 14 ธันวาคมนี้ผมมีจัดงาน AVA Charity Course เป็นคอร์สการกุศลนำเงินรายได้ช่วยเหลือสุนัขจรจัดที่ขาดแคลนโอกาส ในงานผมจะพูดเกี่ยวกับเรื่องแนวโน้มเศรษฐกิจโลกในปี 2020 ในมุมของผม คิดว่าหลายคนที่ติดตามบทความผมอาจจะมีคำถามคาใจอยากคุยอยากถามหลายอย่างวันนั้นน่าจะคุยกันได้ละเอียดเข้มข้น ถ้าสนใจดูรายละเอียดได้ตามลิ้งค์นี้ครับ http://ava.fund/charity
